ARTICLES

Aangename woorde is heuning, soet en geneeskragtig vir die mens
Spreuke 16:24

Kommunikasie bou verhoudings. Afbrekende kommunikasie is weer nadelig vir verhoudings.

Afbrekende Kommunikasie

Die woordeboek toon aan dat dit enige woorde is wat seermaak en ‘n ander wil beheer, wat vrees veroorsaak of iemand swak of magteloos laat voel.
Sommige mense glo dat afbrekende kommunikasie nie werklik seermaak nie omdat daar nie merke of kneusplekke, ‘n blou oog of gebreekte bene is om te wys nie. ’n Patroon van afbrekende kommunikasie word ook verbale mishandeling genoem en kan wreed wees want dit los letsels op die siel.
Die doel van verbale mishandeling
Die doel van verbale mishandeling is beheer. Die oortreder wil die ander persoon beheer. Sodoende laat hy of sy jou waardeloos voel. Dit is ’n onbewustelike proses. Die misbruiker sê nie vir hom/haarself: “Ek wil haar/hom beheer en laat slegvoel oor haar/homself nie.” Hul sê: “Sy/hy tree verkeerd op, ek is reg en ek moet haar/hom verander deur haar/hom te beheer.”
Daar is verskillende vorms van verbale mishandeling:
● Blamering
Die slagoffer word vir alles blameer.
“Ek wil nie dit aan jou doen nie maar jy dwing my want jy is so koud.”
“Jy het net jouself te blameer vir hierdie pyn want jy is so onnosel.”
“Hoe kon jy dit doen?”
“Dit jou skuld want jy moes dit anders gedoen het.”
Die misbruiker is altyd in sy/haar eie oë reg. Na jare van blamering glo die slagoffer die boodskap van die oortreder. Die slagoffer glo die een wat hom of haar blameer.
Ek is sleg;
Ek moet probeer om beter te wees;
Ek is koud; en
Ek is ongeorganiseerd.
Die misbruiker sê vir ‘n kind: “As jy nie so opgetree het nie, was ek nie so kwaad nie.” En die kind glo dat hy/sy die oorsaak was dat die oortreder so opgetree het.
Wanneer ‘n slagoffer een keer êrens die moed vandaan kry om die misbruiker te konfronteer sal hy/sy net weer ander mense blameer, dit ontken of sê: “Jy oordryf”/ “Ek het ’n slegte dag gehad” / “My pa het my mishandel.”
● Kritisering
Die oortreder kritiseer en vertel heeltyd vir die slagoffer wat aan hom of haar verkeerd is totdat die slagoffer dit begin glo.
“Sit die ding daar neer en nie daar nie.”
“Hoekom skuif jy die lamp soontoe? Daar is nie lig nie. Skuif dit hiernatoe.”
“Dit was ’n simpel ding om te doen.”
“Dis so tipies van jou.”
En met die kinders: “Daardie 80% kon baie meer wees.”
“Daardie drie kon onder die pale wees.”
“Moet jy al ewig so mors?”
Dit is ‘n patroon van kritiek en sulke opmerkings is nie tot opbou van die kind nie. Die gesin probeer hard om te verander maar hulle is net nooit goed genoeg nie.
● Weier om te praat
Ons praat nie hier van die gewone stilswye in ‘n verhouding nie (wat natuurlik ook nie goed is nie). Hierdie is stilswye wat straf.
Ek weet van die man en vrou wat konflik gehad het en kwaad was en vir dae nie met mekaar gepraat het nie. Toe onthou hy dat sy hom die volgende dag lughawe toe moet neem. Hy wou nie die sitlswye verloor deur eerste te praat nie en daarom skryf hy toe vir haar ’n briefie wat sê:
“Maak my asb more 5 uur wakker want jy moet my 6 uur lughawe toe neem.”
Hy sit dit op haar kussing en gaan slaap. Die volgende oggend skrik hy wakker en sien dit is 9 uur. Hy is baie kwaad dat sy vrou hom nie wakker gemaak het nie want nou het hy sy vliegtuig verpas.
Toe sien hy die briefie langs die bed...
“Dit is 5 uur. Jy moet wakker word dat ek jou 6 uur kan gaan aflaai.”
Die slagoffer begin met die oortreder te praat oor iets belangriks wat hy/sy wil bespreek en die reaksie is: “Ons gaan nie hieroor praat nie.” En dan loop hy/sy weg. Oortreders weier om te praat of verander die onderwerp.
“Wat wil jy nou hê ek moet sê?”
“Hou tog net op, jy begin altyd iets...”
● Vernedering & Afbrekende Opmerkings
Die oortreder laat die slagoffer vernederd voel deur hom/haar dom te noem of onlogies te laat voel.
“Wie sal jou wil aanstel want jy het net matriek?”
“Jy kon mos nou gedink het dit gaan nie werk nie.”
“Jy is te vet / te maer vir daai...”
● Naam-noemery
Die oortreder sal sê:
“Nee, Onnosel, jy moet dit so doen!”
“Ja, Vetsak, ek kom nou...”
“Jou vark!!”
● Dreigemente
Die oortreder gebruik dreigemente soos:
“As jy dit of dat doen dan sal jy die huis moet verlaat.”
“As jy dit doen mag ek my humeur verloor en dan.... “
“Ek sal myself skiet as jy dit doen.”
“Doen dit so of ek kry iemand anders…”
● Intimidasie
Oortreders probeer die slagoffers intimideer deur:
• Troeteldiere seer te maak.
• Te skree en te vloek.
• Kwaai kyke te gee.
• Deure toe te slaan.
• Goed rond te gooi en te skop.
• Al hoe vinniger te ry as julle in die kar argumenteer.
● Weerhou positiewe versterking
Hierdie is ’n belangrike punt van verbale mishandeling. As jy nie die ander persoon met jou woorde seën nie, mishandel jy hom/haar. ’n Man vertel my hierdie week: “Ek mis my vrou se ondersteuning. Sy sal nooit vir my sê dat ek iets goed doen nie.”
“My man sê nooit vir my dat ek mooi lyk nie.”
“My ouers sê nooit vir my dat hulle kan sien ek doen goed of ek leer hard nie.”
● Grappe en sarkasme
Die oortreders maak grappe waarin die slagoffers afgekraak word maar lag dit dan af asof dit niks is nie.
“Jy beter nie na die ander mans kyk nie.”
“Wat kan mens nou van ’n vrou verwag?”
As die slagoffer wel die oortreder van sy mishandeling vertel sal hy/sy dit afmaak en sê dat hul oordryf: “Dit is net ’n grap jy het ook geen sin vir humor nie.” Die oortreder sal ontken dat hy/sy dit gesê het of dat die slagoffer dit verkeerd opgeneem het en so wonder die slagoffer of hul besig is om kop te verloor.
In 1998 het ‘n studie in Engeland en Amerika bevind dat kinders wat sien hoe hulle ouers mekaar verbaal mishandel, geneig is tot depressie, angstigheid en probleme in hulle interpersoonlike verhoudings het. Die studie wys ook dat verbale aggressie tussen ouers meer traumaties is vir die kinders as fisiese geweld tussen die ouers. Studies toon ook aan dat kinders, uit huise waar daar verbale misbruik is, later in hulle lewe slagoffers word in sulke verhoudings of die oortreder self word.
Hoe lyk die oortreder?
Oortreders is vriendelik voor of by ander mense, maar sy/haar gesin moet op eiers loop anders word hy/sy aggressief. Verbale misbruikers haal gewoonlik hulle streke net in hulle eie huis uit en hulle wil nie hê ander moet daarvan weet nie. So, bewaar jou siel as jy uit die huis praat. Meeste oortreders is vriendelik en behandel hulle maats baie goed sodat almal dink hulle is die perfekte paar. Tot die slagoffer in die huis kom...
Oortreders dink dit is hul Godgegewe reg om ander se lewe te beheer en gebruik die Bybel om homself te regverdig deur die slagoffer voor te sê wat om te doen en dan verwag hy sy moet sonder enige teenkanting onderdanig wees aan al sy begeertes, besluite en planne. Dis sy weg of geen weg nie. Oortreders glo dat hul slagoffers se opinies, oortuigings, gevoelens en denke nie waarde het nie en skiet dit af as onlogies.
Argumente van die misbruiker:
• Ek het net myself uitgedruk;
• Ek het net stoom af geblaas;
• Ek het probeer om haar te motiveer;
• Ek het grootgeword in ‘n huis waar ons so gepraat het;
• Anders hoor hy nie; en
• Sy is oorsensitief.

Genesing in die gesin

1. Dink anders
Verbale mishandeling is die resultaat van hoe jy die wêreld sien. Hoe jy oor die ander persoon dink is hoe jy teenoor hom/haar gaan optree. Die prentjie wat iemand oor die ander persoon het, bepaal hoe hy of sy teenoor die ander persoon gaan optree aangesien ’n mens se brein gedrag bepaal. Daar is talle voorbeelde wat wys watter effek die brein op gedrag het.
Daar was ‘n man wat in ’n inloop-yskas van ‘n slaghuis ingegaan het en die deur het agter hom toegegaan. Hy het dadelik geweet hy gaan deur die nag sterf want almal is reeds huis toe en hulle gaan hom eers die volgende oggend kry. Al wat hy by hom gehad het was ‘n klein boekie en ‘n pen waarop hy sy laaste briefies vir sy gesin kon skryf. Hy het al om die uur geskryf… “dis nou 6uur… en dit is wat deur my gedagtes gaan; dis nou 7uur… en dit is hoe ek nou voel; dis nou 8 uur…” en so het hy aangegaan. Die volgende oggend 7uur het hulle hom dood in die yskas aangetref maar die ironie was dat die yskas nie eers aan was nie! Hy het homself dood gedink.
Daar was ook ‘n man wat besig was om dood te gaan in ‘n Katolieke hospitaal. ‘n Priester is laat kom om die laaste nagmaal aan hom te bedien, wat die priester wel gedoen het, maar met die verkeerde man. Die pasiënt, aan wie die Priester die nagmaal bedien het, se toestand was nie kritiek nie maar nadat hy die woorde van die priester gehoor het, het sy toestand skielik versleg. 15 minute later is hy dood. Hy het geglo dat dit sy tyd was om te sterf en hy het.
God se prentjie oor mens is die volgende:
1. Beeldraer van God
God het die mens geskep na sy beeld,
na die beeld van God
het Hy hom geskep,
manlik en vroulik het Hy hulle geskep.
Genesis 1:27
Dit sal help as ’n mens jouself afvra dat as die ander persoon die beelddraer van God is, hoe tree ek teenoor daardie persoon op?

2. Woonplek van die Heilige Gees

Of besef julle nie dat julle liggaam 'n tempel van die Heilige Gees is nie? Julle het die Heilige Gees, wat in julle woon, van God ontvang, en julle behoort nie aan julleself nie
1 Korintiërs 6:19
Die vraag is: “As die Heilige Gees in die ander persoon woon, hoe moet ek met die persoon praat want dit is ook hoe ek met die Heilige Gees praat?”

3. Geskenke aan mekaar

Van sy ouers kan iemand 'n huis en besittings erf, maar 'n verstandige vrou is 'n geskenk van die Here.
Spreuke 19:14
Hoe tree ek op teenoor die geskenk wat God vir my gegee het?
2. Herken die misbruik
Die sleutel tot genesing is om die verbale mishandeling raak te sien vir wat dit is. Erkenning is die eerste stap tot genesing. Omdat die oortreder dit gewoonlik ontken sal die res van die gesin dit maar moet herken.

3. Hanteer jou gevoelens van valse skuld

Slagoffers moet besef dat hulle nie altyd die sondebok kan wees nie, al het hulle miskien al begin glo dat hulle slegte persone is.
Ek loof U omdat U my so besonderlik wonderlik gemaak het.
Psalm 139:14
Kyk weer na jouself en sien jou as wonderlik.

4. Stel grense en praat met die oortreder

’n Grens is net ’n grens as dit gekommunikeer word. Grense is vir herstel en nie vir straf nie. Dit is daar om die mens te beskerm.
“As jy weer so met my praat gaan ek die vertrek verlaat maar ek kom weer terug.”
Neem Christenvriende saam met jou as jou misbruiker nie na jou wil luister nie. Hulle doel moet wees om deur sy/haar ontkenning te breek en na herstel te werk.
Woorde het die mag om ons op te bou. Dink maar aan hoe jy nog woorde van bemoediging en kritiek van jou ouers en onderwysers onthou. Dwarsdeur die Skrif word die belang en mag van woorde beklemtoon.

In die begin het God gesê.... Toe God ons wou vertel hoe lief Hy ons het, het Hy sy Seun gestuur om aan ons Sy liefde te kommunikeer.
Genesis 1: 2
Ons lees in Johannes 1:14.
Die Woord het vlees geword en onder ons kom bly.
En in Spreuke 10:11
Die woorde van die regverdige is soos ’n fontein van lewe.
Gebruik die regte opbouende woorde wat nodig is om die wat luister, te bevoordeel.
Efesiërs 4: 29
In 1848 verloor Nathaniel Hawthorne sy werk. Hy wou dit nie vir sy vrou vertel nie en het dus elke oggend opgestaan en gemaak asof hy gaan werk, maar dan het hy werk gaan soek. Toe die einde van die maand nader kom en hy nogsteeds nie werk gekry het nie, het hy geweet hy sal vir haar die nuus moet vertel.
“Liefie, daar is iets wat ek vir jou moet sê,” het hy begin en vervolg: “Ek het my werk verloor.”
Hy het gewag dat sy geskok moet reageer en dat sy ontsteld sal wees maar tot sy verbasing het sy haar hande geklap en gesê: “Dit is wonderlike nuus! Nou kan jy daardie boek skryf wat jy nog altyd wou.”
“En waarvan gaan ons leef?” wou hy weet.
Sy het kalm geantwoord: “Ek het altyd geweet dat ek met ‘n genie getroud is, daarom het ek elke maand wanneer jy vir my die geld vir kruideniersware gee, ‘n paar rand weggesit. Dit is genoeg om ons vir twee jaar te hou.”
Haar liefde en ondersteuning het daartoe bygedra dat een van die bekendste Amerikaanse literêre werke, The Scarlet Letter, twee jaar later verskyn het.